Inter Press Service (19 november 2010)
Speculatie brengt Chinese groei in gevaar
Door de aanhoudende groei wordt China verleid om noodzakelijke hervormingen uit te stellen. Maar veel van de huidige groei is niet productief en ondermijnt de ontwikkeling in de toekomst, waarschuwt een gerenommeerde Chinese econoom. "Vooral de enorme speculatie vergroot de kloof tussen arm en rijk."
- Lees ook: De toekomst van China (VPRO Gids)
(dit artikel heb ik ook in het Engels gepubliceerd)
"De regering heeft vooral oog voor snelheid, maar vergeet de motoren te repareren", zegt professor Wang Jianmao, een liberale econoom aan de China European International Business School in Shanghai. "Als één motor hapert, moet je vertragen, net als bij een schip. Op dit moment is het de motor van de consumptie die niet op gang wil komen. Als je dat niet aanpakt, zullen op een dag ook de andere motoren uitvallen."
China groeide tussen 2004 en 2007 met dubbele groeicijfers en wil daar het liefst zo snel mogelijk naar terugkeren. "Heel gevaarlijk", zegt professor Wang. "Geen enkel land heeft ooit zo'n tempo kunnen volhouden. Zo'n groei ondermijnt de groeikansen in de toekomst. Er zijn eerst dringend institutionele hervormingen nodig."
Inefficiënt
"De grote winsten van de staatsbedrijven zijn misleidend", zegt professor Wang. "Ze voegen maar weinig waarde toe. Ze kunnen heel goedkoop lenen en blijven maar investeren, maar uiteindelijk zitten ze met overcapaciteit. Dat zie je bijvoorbeeld in de alumiumindustrie. Daardoor stijgen de prijzen in de keten. Tegelijkertijd vloeien de enorme winsten niet terug naar de regering. Met andere woorden: ze zorgen niet voor banen en ze verkwisten het geld van het volk."
En dat is nu juist wat China niet kan gebruiken, want de binnenlandse consumptie moet nodig omhoog. "Het inkomen uit arbeid daalt al jaren. We hebben midden- en kleinbedrijf nodig om die trend te keren." De officiële werkloosheidscijfers (vier procent) neemt Wang niet serieus. "Dat zijn alleen de geregistreerde werklozen in de steden. De rest telt niet mee." Terwijl bedrijven geen goede werknemers kunnen vinden, zitten heel veel mensen zonder baan. "Vraag en aanbod zijn niet op elkaar afgestemd."
Jan van der Putten, een Nederlandse Chinakenner, herkent de problemen, maar vindt het te makkelijk om de regering de schuld te geven. "Zij weten ook wel dat de consumptie omhoog moet. Maar het is moeilijk te veranderen. Ze zitten met de erfenis van een ontwikkelingsmodel dat gericht was op export in plaats van op het binnenland." Als de leiders vijfjarenplannen maken, betekent dat niet dat het hele land dat braaf uitvoert. "Het is wel een dictatuur, maar, zoals de Chinezen zeggen: 'De bergen zijn hoog en de keizer is ver.'"
Speculatie
Door de overvloed van goedkoop geld loopt de speculatie gierend uit de hand. Heel veel mensen kunnen niet eens meer in de stad wonen, omdat dat te duur is. "De verschillen tussen arm en rijk nemen daardoor toe, en de verstedelijking stokt. Die is echter absoluut noodzakelijk om de consumptie op te krikken. Ik pleit al langer voor een belasting op winst uit kapitaal. Die is er niet eens. En dan noemen we onszelf socialistisch!"
Om te zorgen dat Chinezen hun geld niet oppotten, maar gaan uitgeven, moet er in elk geval één belangrijk obstakel uit de weg worden geruimd: "die belachelijke één-kindpolitiek". "Mensen gaan alleen geld uitgeven als ze kinderen kunnen krijgen die later voor hen kunnen zorgen. Ik stel voor om mensen twee, of zelfs drie kinderen toe te staan."
Grondstoffen
Een ander knelpunt voor de toekomstige groei is de beschikbaarheid van grondstoffen en de kwaliteit van het milieu. "Dat kunnen we alleen maar oplossen door een efficiëntieslag te maken. We willen niet zo worden als de Verenigde Staten. Japan is ons grote voorbeeld. We moeten dan wel meer geld gaan besteden aan innovatie. En niet via de inefficiënte staatsbedrijven."
De zoektocht naar grondstoffen zal hoe dan ook toenemen, vooral in andere ontwikkelingslanden, en daar staat niet iedereen om te juichen. "Dat is iets wat China zich moet realiseren: grondstoffen moet je niet alleen maar zo goedkoop mogelijk uit de grond halen. Het is veel meer in ons belang als landen zich kunnen ontwikkelen - en onze spullen kunnen kopen."
Wang is voorstander van een gezamenlijk Chinees-Europees beleid in Afrika. "Ook Europa heeft belang bij stabiliteit en groei in Afrika. Dat zou de druk op de grenzen verminderen." Ze zouden bijvoorbeeld samen kunnen werken in de Doha-onderhandelingen binnen de Wereldhandelsorganisatie.
Over de toekomst van de Chinese economie is Wang niet erg optimistisch. "Met zo'n groot land kun je natuurlijk niet generaliseren. Maar ik ben wel bezorgd. De veranderingen zullen echt wel komen, maar het is de vraag of we daarvoor eerst tegen de muur moeten lopen."
Gerelateerde artikelen
- Staan in de wereld van nu (overig)
- Elementen voor de toekomst: terugblik (De Groene Amsterdammer)
- Poor People Don’t Need Help (overig, English)
- Past kernenergie wel in een duurzame energiemix? (overig)
- Radicale boerenkaas (De Groene Amsterdammer)
Gebruikte Tags: china, crisis, economie, geld